(من هم سر در نمي‌آورم كه چرا كيهان بايد گرفتار هم‌چه موضوعي شود؟! ر.ا.)
چگونه تيراژ اثر داستاني بالا مي رود؟ نويسندگان: عرق ريزي روح و تعامل مردمي
ادب و هنر : فروش بيش از نيم ميلياردي آثار رضا اميرخاني، در حوزه ادبيات داستاني، رخدادي كم مانند در عرصه ادبيات كشور ما به شمار مي آيد. رخدادي كه تداعي گر يك پرسش اساسي است:
در هنگامي كه آثار داستاني و در مجموع پديده كتاب در كشورمان از رونق چشمگيري برخوردار نيست عامل يا عوامل عمده در بالا رفتن تيراژ يا شمارگان آثار حوزه ادبيات داستاني چيست و كدامند؟
چاپ اثر پايان كار نويسنده نيست
فيروز زنوزي جلالي نويسنده و منتقد مهمترين عامل توفيق و اقبال عمومي يك اثر داستاني را به نوع تعامل نويسنده با عموم معرفي مي كند.
نويسنده «آينه و مرداب» مي گويد: اغلب نويسندگان به محض چاپ اثرشان، كار خود را تمام شده تلقي مي كنند درحالي كه كار يك نويسنده پس از چاپ، تازه آغاز مي شود. نويسنده بايد بكوشد اثر خود را در تعاملاتي كه با عموم از طريق رسانه برقرار مي كند معرفي سازد و در اين صورت اميدوار باشد كه اقبال عمومي نسبت به اثر وي جلب شود.
زنوزي جلالي با اشاره به خبر فروش بيش از نيم ميلياردي آثار رضا اميرخاني مي افزايد: آقاي اميرخاني به ما آموخت كه نويسنده پس از انتشار اثرش نبايد خانه نشين شود و همه چيز را به ناشر بسپارد.
نويسنده اثر «قاعده بازي» ادامه مي دهد: اگر ميزان تيراژ و فروش آثار آقاي اميرخاني صحت داشته باشد، رويدادي قابل تحسين است و مي توان نسبت به اقبال گسترده مردم به آثار داستاني اميدوار بود.
مردم ديدگاه روشنفكري را نمي پذيرند
مهمترين عامل بالا رفتن تيراژ يك كتاب داستاني، ارتباط محتوايي آن با زندگي مادي و معنوي مردم است.
«باقر رجبعلي» نويسنده و منتقد با بيان مطلب فوق مي گويد: اغلب رمان ها و داستان هاي نويسندگان ما، ديدگاهي روشنفكرانه به مسائل و دردهاي جامعه دارند و بنابر همين ويژگي، از جانب مردم پذيرفته نمي شوند.
اگر به رمان ها و داستان هاي موفق و پرتيراژ دقيق شويم، اولين نكته اي كه مي بينيم، سادگي در روش بيان و شفافيت و صداقت در ارائه موضوع است و اينكه نويسنده، مردم را گول نزده، از دور دستي بر آتش نداشته، خودش را علامه دهر فرض نكرده و از تقليد دوري كرده است.
نويسنده رمان «مي» مي افزايد: وقتي در داستان نويسي، «خودت» باشي. وقتي با دل و جان كار كني. وقتي موضوع را كه مطرح مي كني، بشناسي و با آن زندگي كني. وقتي دائم نه براي نوشتن، كه براي شناخت بهتر، تماشا كني و آنچه را كه مي بيني دروني كني، داستانت به موقع متولد مي شود و مورد استقبال قرار مي گيرد.
شايد فقط 20 درصد ماجرا، بسته به تبليغ و ترفندهاي اين چنيني باشد، بقيه اش نتيجه عرق ريزي روح و جسم نويسنده است.
رجبعلي با تأكيد بر اينكه رمان ها و داستان هاي ناموفق، با روح حقيقي زندگي مردم و خواست ها و تمايلات آنها كيلومترها فاصله دارند مي گويد: اين گونه آثار فقط براي خوشايند منتقدان و مسئولان بعضي جايزه هاي ادبي به وجود مي آيند و دست آخر هم در فراموشي مطلق، بطور مجاني به اين و آن داده مي شوند.
در واقع، نويسنده اي كه براي جايزه مي نويسد، براي مردم نمي نويسد.
نسخه قاطع نمي توان پيچيد
«جعفر ابراهيمي» (شاهد) نويسنده و شاعر كودكان و نوجوانان، با بيان اين كه درباره خوب بودن يا بد بودن كتاب هاي پرفروش و يا كتاب هايي كه فروش ندارند، نمي توان نسخه قاطع اي پيچيد، مي گويد:
تجربه نشان داده است كه «زمان» تنها قاضي ماندگاري كتاب هاي خوب است.
تجربه نشان داده است كه اين چهار مورد نسبت به كتاب ها در طول زمان اتفاق افتاده است:
يك- كتاب خوب بوده است، اما در زمان زندگي نويسنده با هيچ استقبالي روبرونشده است. ولي سال ها بعد ناگهان آن كتاب دوباره مطرح شده و زيبايي هاي پنهانش آشكار شده است.
دو- كتابي متوسط و سطحي منتشر شده است ولي با تجديد چاپ هاي متعدد روبرو شده است. ولي بعد از مدتي از يادها رفته است.
سه- كتابي خوب بوده است و فروش خوبي هم داشته است و بعد از مرگ نويسنده هم، همچنان ماندگار بوده است.
چهار- كتابي متوسط بوده است و هيچ فروش نداشته و بعدها هم فراموش شده است.
نويسنده رمان «يك سنگ، يك دوست» ادامه مي دهد:
در مورد پرفروش بودن كتاب اخير آقاي اميرخاني به درستي نمي توانم قضاوت كنم چون هنوز اين كتاب را نخوانده ام. ولي به زودي خواهم خواند و شايد يادداشتي هم بر آن بنويسم؛ اما با شناختي كه از شخصيت آقاي اميرخاني و آثار پيشين او دارم فكر مي كنم كه او شايستگي چنين موفقيتي را دارد.
ابراهيمي (شاهد)همچنين مي افزايد:
موفقيت يك كتاب به عوامل بسياري وابسته است كه مي توان به مهمترين آنها:
عنوان كتاب، طرح روي جلد كتاب، نام نويسنده، نام ناشر اشاره كرد و بعد موضوع كتاب و تازگي موضوع، به روز بودن موضوع و قدرت نويسندگي نويسنده در شخصيت پردازي ها و بيان داستان.
اين نويسنده با بيان اين كه اميرخاني كسي است كه داستان را خوب مي شناسد مي گويد: اميرخاني اگر چه جوان است اما تجربه هاي خوبي از زندگي دارد و نيز خيلي باهوش و به قول معروف آدم تيزي است و اينها صفت هاي خوبي براي موفقيت يك نويسنده است.
با اين همه نمي توان با قاطعيت نظر داد كه كدام كتاب ها در 100 سال آينده سرپا خواهند بود و كدام كتاب ها به دست فراموشي سپرده خواهند شد. اميدوارم كتاب هاي آقاي اميرخاني هميشه پرفروش بماند.
ابراهيمي(شاهد) تبليغات و معرفي به موقوع ومناسب براي كتاب به هنگام انتشار را يكي از عوامل مؤثر در موفقيت كتاب دانسته و مي افزايد:
اما يك درد بزرگ در جامعه ما وجود دارد و آن اين است كه خوانندگان كتاب هاي خوب بسيار كم اند و معمولاً آثار سطحي وداستان هاي رمانتيك خوانندگان بيشتري دارند كه اينها هم جزو خوانندگان حرفه اي به شمار نمي روند چرا كه همه مي دانيم آمار مطالعه در كشور ما بسيار پائين است. و گاهي پرفروش بودن يك كتاب ما را به اين فكر مي اندازد نكند اين كتاب هم مثل كتاب هاي فلان و بهمان نويسنده باشد ومثل تبي است و به زودي فراموش مي شود. اما به نظر بنده در اين مورد بايد استثناهايي هم قائل شد. گاهي اتفاقاتي در عالم ادبيات مي افتد كه همه معيارها را درهم مي ريزد. كتاب آقاي اميرخاني هم بايد نقد و بررسي شود و با معيارهاي فني داستان نويسي روي آن قضاوت شود.
وي در پايان تصريح مي كند: فعلاً زود است كه درباره اين نويسنده بزرگ نوظهور قضاوت بكنيم. او هنوز در حال پرواز و اوج گرفتن است و من خوشحالم كه در بين جوانان چنين نويسندگاني پس از انقلاب ظهور كرده اند و باليده اند.همين قدر كه نويسنده جواني توانسته است قشر عظيمي از مخاطبان را به سوي خود جلب كند، قابل تقدير است.
در همين رابطه :
ماخذ: روزنامه‌ي كيهان
